VILADONGA EN MADRID

Unha ola de cerámica de Viladonga exposta no MAN

Ola de almacenaxe

O Museo Arqueolóxico Nacional de Madrid (MAN) reabriu as súas portas no 2014, tras 6 anos de remodelación integral do edificio e cun novo deseño expositivo. A ampliación das áreas públicas permite aos visitantes unha mellor visión de súa ampla colección de pezas. Asemade dispón dun moderno equipamento tecnolóxico e unha mellor accesibilidade para todos os públicos.

Neste proceso de renovación museográfica, o MAN solicitou ao Museo do Castro de Viladonga, un exemplo de cerámica prerromana. Enviáronse varias fotofografías deste tipo de pezas e elixiron unha ola de almacenamento. Foi en decembro de 2012 cando esta ola viaxou a Madrid como depósito temporal e  para ser exposta.

A peza de Viladonga na vitrina do fondo na sala do MAN

Trátase dunha ola de uso común empregada para cociñar ou almacenar líquidos. Pertence a unha tipoloxía de ola que adoita aparecer en castros prerromanos do Noroeste peninsular de entre o século IV a. C. ata os séculos II e III da nosa Era.

Hoxe podemos contemplar esta peza como parte da exposición permanente do MAN, nunha das salas da primeira planta, na sección de “Protohistoria”. Nunha vitrina que está dedicada á “Identificación de las producciones cerámicas” presenta pezas de cerámica de diferentes puntos da xeografía peninsular; a ola de Viladonga representa a cerámica de tradición castrexa do Noroeste.

A peza foi recuperada nas escavacións no castro realizadas nos anos 70. Pero o seu estado inicial era moi diferente ao que actualmente podemos ver exposto, pois atopouse nun total de 93 fragmentos. A pesares do seu estado, a peza estaba case completa, polo que dada a súa representatividade se tomou a decisión de restaurala e recuperar a forma orixinal.

A ola antes e despois da restauración

A restauración desenvolveuse a partir do 2011 baixo a coordinación da restauradora do museo, e a cargo nunha parte da bolseira en prácticas de restauración da Consellería de Cultura e Turismo. Seguíronse uns criterios de actuación que buscaba a mínima intervención, garantir o máximo respecto ao material orixinal e a diferenciación das reintegracións. Logo da limpeza e clasificación dos fragmentos, algúns foron sometidos a unha consolidación para despois  proceder ao proceso de montaxe, pegado e reconstrución. Esta fase resultou complexa debido á fragmentación da peza e as partes perdidas.

Proceso de restauración

Todo o proceso de restauración foi obxecto dunha exposición temporal do Museo do Castro de Viladonga no 2012. Aquí podedes descargar o folleto da exposición, onde se explica o proceso da restauración da peza: folleto

 

 

 

CARA DE NEVE

FOLERPAS SOBRE O CASTRO

Este ano chegou o inverno con retraso  e, como din os paisanos, o ceo ten cara de neve. Ainda que antonte non chegou a callar si caeron folerpas sobre o castro. A neve é a auga conxelada que cae das nubes en forma de folerpas.

As folerpas son cada unha das porcións de auga conxelada que caen cando neva, fermosa palabra que ten moitos sinónimos:

-cerello, faísca, falopa, fargallo, farrapa, farrapo, felepa, foleca, folepa, foupa, galapo, melga.

Aproveitamos para recordar que a auga en todas as súas formas ou manifestacións: choiva, neve, xeada, brétema…é unha causante de deterioro e alteración das estruturas ao aire libre. Como cada inverno a auga traballa para destruir o poboado deshabitado e nós non deixamos de traballar para que isto  non suceda. Aída así compartimos a beleza das folerpas caendo sobre a entrada do castro.

 

PARA PODER TOCAR!!!

Neste último proxecto de intervención no castro de Viladonga a empresa adxudicataria BIC materiais e conservación S.L. incluiu nas melloras do proxecto unha proposta para facilitar a accesibilidade tanto no castro ca mellora de rampas no percorrido, e no museo ca reprodución de obxectos arqueolóxicos. Trátase dunha mesa táctil ca reprodución de pezas  de diferentes materiais e usos como vedes na foto e que poden tocarse e deste xeito sentir as diferentes formas, texturas, decoracións etc.

Vista xeral da nova mesa táctil cas reproducións das pezas

A fundación ONCE colaborou para poder mellorar neste aspecto e favorecer a accesibilidade e comprensión do patrimonio arqueolóxico.

Unha usuaria toca a cerámica de terra sigilatta decorada

Seguiremos traballando para que o castro e o museo sexan o máis accesibles posibles.

Os escolares achegánse á nova mesa táctil

OPERACIÓN MURALLA LIMPA

A muralla desde o antecastro oeste ca madeira das árbores taladas. Recuperouse a visibilidade da dimensión da muralla.

Este outono continuamos cas tarefas de conservación preventiva do castro. Como xa falamos noutras ocasións estos traballos son imprescindibles para manter un bo estado das zonas arqueolóxicas á intemperie. A conservación preventiva abrangue actividades de mantemento periódicas e outros traballos auxiliares coma son:

• Limpeza
• Control de vexetación
• Control de fauna
• Mantemento de elementos de información e protección
• Información aos visitantes
• Vixilancia periódica

Os traballos comezaron aproveitando este verán de san Miguel , co bo tempo procedeuse ao  que chamamos operación muralla limpa  que consistiu na  limpeza e control da vexetación  da muralla e antecastro oeste. Neste caso despois dunha valoración previa decidiuse a poda e tala selectiva de árbores que medraron no perímetro do parapeto da muralla e no antecastro oeste. Estas árbores que medraban sen control impedían unha boa visualización da configuración do poboado, asemade ocultaban e alteraban a dimensión da muralla e ,polo tanto, non se apreciaba correctamente o sistema defensivo do xacemento.

Antecastro oeste desde a muralla

Trátase dun control de vexetación de maior magnitude que a limpeza periódica de herbas e arbustos e, como xa falamos noutras ocasións, as raíces destas arbores son prexudiciais para a conservación dos restos soterrados do castro. Tamén debemos ter presente outra cousa importante que  ao seren árbores de folla caduca , cada outono as follas acumúlanse sobre parte dos restos arqueolóxicos, crean un substrato moi fértil no que xerminan outras plantas e mesmo árbores e fomentan un soterramento das estruturas impedindo a súa visibilidade.

O camiño do antecastro. As follas das arbores tapizan o chan e as estruturas.

Os resultados destes traballos de tala e poda son espectaculares, a dimensión da muralla e todo o  complexo defensivo visualizase e comprendese moitísimo mellor. Por outra banda, esta actividade de conservación preventiva pretende ser unha motivación para que as fincas circundantes ao BIC sexan limpas de herbas e maleza polo seus donos, e  nun futuro próximo,  a tala de eucaliptos das fincas veciñas e o coidado destas fincas  que forman parte deste poboado fortificado sexa unha realidade.  Esperemos ver pronto o castro e a súa contorna limpos de maleza e sen eucaliptos, este BIC ben o merece.

Tarfeas de tala e limpeza.

A conservación do patrimonio arqueolóxico é cousa de todos.

 

VISITA DOS ALUMNOS DE HUMANIDADES DA USC

Visita de outono

Onte tivemos a visita dos alumnos da facultade de Humanidades da USCdo campus de Lugo  http://www.usc.es › Inicio › Centros › Facultad de Humanidades  . As profesoras Dolores Dopico e Elena Freire acompañaron a alumnos do primeiro curso de Humanidades e do Máster de Servizos Culturais. Agradecemos dende o museo que a profesora Dopico visite  cada ano o conxunto patrimonial castro-museo e sexa unha asignatura máis deste alumnado, fomentando asemade que moitos estudantes logo veñan a facer as prácticas.

 

Persoal do Museo e a visita da facultade de Humanidades no minuto de silencio polos atentados de París

Ana Rubiero visitando o castro cos alumnos de Humanidades

Alumnos do Máster de Servizos Culturais da facultade de Humanidades

ROTEIROS POLO PATRIMONIO ARQUEOLÓXICO CON ADEGA

 

Roteiro aos castros do Courel

O vindeiro domingo, 25 de outubro, ADEGA-Lugo dá comezo ao ciclo de roteiros “Memoria Pétrea” deste curso 2015-2016, cunha visita a tres dos castros do Courel. Este programa de roteiros está dedicado a coñecer algúns dos bens culturais e patrimoniais máis antigos de Galiza, cuxo común denominador serán os castros.http://adega.gal/web/axenda.php?id=275&idioma=gl&sec=11

PRÓXIMOS ROTEIROS DE ADEGA LUGO

29 Novembro: Castro de Viladonga- Castro de Rei

13 Decembro: Castro de Corvazal- Bóveda

24 Xaneiro: Castro de Remonde- Palas de Rei

21 Febreiro: Castro de Goo – O Incio

13 Marzo: Castro de Cervantes

17 Abril: Castro de Fazouro- Foz

22 Maio: Castro de Espasante- Ortigueira

26 Xuño: Castro de Baroña- Porto do Son

Subida ao Castro do Vilar

DRONES sobrevoan o ceo do castro

Dron sobre a croa do castro

Os vehículos aéreos non tripulados máis coñecidos como drones chámanse así pola asimilación do termo inglés drone que significa zángano. As funcións dos drones son múltiples e nesta campaña de intervención no castro son usados como grande axuda na toma de fotografías aéreas e para o levantamento topográfico. As aplicación das novas tecnoloxías é imprescindibles no estudo e na investigación dos restos arqueolóxicos.

Piloto tripulando o dron desde a muralla do castro

Preparación do dron

EXPOSICIÓN SOBRE CASTROS LUCENSES EN NARÓN

A exposición “CASTROS LUCENSES: investigación e posta en valor” do Museo do Castro de Viladonga viaxou este verán a Sedes, Narón, á festa do Oenach Atlántico.

A exposición “Castros lucenses: investigación e posta en valor” nas instalacións da feira do 13 en Sedes, Narón.

Participantes na recreación do Oenach

Este ano celebrouse a XVII edición do OENACH ATLÁNTICO , festa de recreación histórica , que organizan a AAVV Rosa dos Ventos en colaboración co Concello de Narón http://www.padroadodecultura.es/e. Esta exposición itinerante do Museo do Castro de Viladonga foi solicitada para ser exposta neste evento.

A exposición sobre castros de Lugo no Oenach Atlántico

 

XENTE DE ONTE, XENTE DE HOXE

Os traballos de escavacións e investigación arqueolóxica, de conservación e restauración no castro de Viladonga ao longo de estas tres décadas foron e son realizados por moitas persoas; xente de onte coma na fotografía do ano 1984 e, de hoxe, como na fotografía de parte do equipo de traballo deste ano 2015. Todos eles traballaron e traballan  para que o castro se manteña en bo estado de conservación; para que deste xeito poda ser visitado, comprendido e valorado hoxe e no futuro.

Equipo do ano 1984

Parte do equipo do ano 2015

DE NOVO HERBAS FORA!!!

O CASTRO ESPIDO

Vista xeral da croa recén rozada

Un ano máis a roza da vexetación é fundamental para que as estruturas do castro queden perfectamente definidas; este verán tan seco axuda a este obxectivo. Pero non podemos esquecer que co paso do duro inverno e logo na primavera  as herbas, arbustos, silvas e todo tipo de plantas leñosas medrarán e ,de novo , haberá que cortalas para apreciar o castro na súa magnitude.

Traballos de roza xunto á cova

Roza no interior da croa

Tras a limpeza da vexetación as estruturas son máis lexibles